نشست هم اندیشی حوزه و دانشگاه

به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، سخنران محوری این نشست، حجت الاسلام والمسلمین دکتر صفدر الهی‌راد، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به وجود ویژگی‌های مثبت در دانشگاه و حوزه اشاره کرد و افزود: مراکز تخصصی در حوزه‌ها شکل گرفته است.
وی ادامه داد: در کرسی‌های نظریه پردازی و آزاد اندیشی لازم است مسائل میان اساتید دانشگاه و حوزه بصورت صریح و بی پرده مطرح شود. وی بیان کرد: وقتی فضای آزاد فراهم نشود تا اساتید حوزه و دانشگاه یا هر کدام بطور جداگانه با یکدیگر مباحث اندیشه‌ای را در محافل خیلی تخصصی و در یک فضای کاملا عالمانه داشته باشند، احساس می‌کنیم یکسری برخوردهای ناخواسته در میان این دو مجموعه مهم در کشور اتفاق می‌افتد.
وی  اسلامی سازی دانشگاه را یکی از آرمانهای امامین انقلاب برشمرد و گفت: حقیقت علم و دین و میدان واقعی این مسأله را باید بررسی کرد.
وی با بررسی مکتبهای علم و دین، بیان داشت: دین برای سعادت ابدی آمده است. وی با بیان اینکه در حوزه‌های علمیه برخی از روش‌های دانشگاهی را بکار گرفته‌ایم، یادآور شد: این در حالیست که احساس می‌کنیم در این سال‌ها کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی که جزو توصیه‌های اکید مقام معظم رهبری بوده محقق نشده است.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: این فرمایش رهبری که جزو لوازم و اقتضائات قطعی وحدت حوزه و دانشگاه است مغفول و مظلوم واقع شده است. دکتر الهی‌راد، گفت: در تفکیکی که حضرت آیت الله مصباح انجام داده‌اند بیان شده است که تمام علوم دو جنبه توصیفی و هنجاری دارند. ابعاد توصیفی معرفت‌های ناظر با پدیده‌های خارجی است و ابعاد هنجاری نیز بایدها و نبایدهای ناظر بر سعادت است. وی گفت: مرحوم آیت الله مصباح یزدی در کتاب رابطه علم و دین، معانی علم و دین را بطور کامل بیان می‌فرمایند. همچنین، دکتر الهی‌راد گفت: پوزیتیویسم اثبات گرایی در غرب نیز رد شده است.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تأکید کرد: آنچه بسیار مهم است اینکه مباحث وحدت حوزه و دانشگاه نباید به جسلات تشریفاتی و همایش‌ها ختم شود، لذا جا دارد توسط نهادهای رهبری در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه نشست‌های تخصصی جدی برگزار شود تا این دو بخش از ظرفیت یکدیگر بهره‌مند شوند.
وی تصریح کرد: تخصص‌گرایی، طبقه‌بندی علوم برای رسیدن به اهدافی که برای دانشجو ترسیم شده مزیتی است که در دانشگاه وجود دارد که حوزه علمیه می‌تواند از این قالب برای سیر اندیشه‌ای خود استفاده کند.
حجت‌الاسلام الهی‌راد ادامه داد: بدین معنا که ناظر به نیازهای جامعه علم‌ها و دانش‌ها طبقه‌بندی شود و طلبه‌ها به صورت تخصصی تربیت شوند تا بتوانند اندیشه‌های ناب اسلامی را متناسب با نیاز جامعه منتشر کنند.
دکتر الهی‌راد تأکید کرد: به رغم اینکه همایش‌های وحدت حوزه و دانشگاه‌ها همه سال برگزار می‌شود اما حتی ۱۰ درصد در بحث هم‌اندیشی‌های مشترک پیشرفت نداشته‌ایم که البته در خراسان جنوبی اعلام شد چنین بحث‌هایی انجام و پیشنهاد تشکیل دبیرخانه مذکور ارائه شده است.
همچنین، حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی جعفری، رئیس دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های استان خراسان جنوبی ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) و خیرمقدم به میهمانان حاضر در این نشست به جلسات نخبگانی و هم اندیشی که به طور متوالی در حوزه و دانشگاه برگزار می‌شود، اشاره کرد و بیان داشت: ریاست محترم دانشگاه علیرغم میل باطنی برای حضور در این جلسه، بدلیل سفر کاری به تهران رفتند که لازم است مراتب عذرخواهی ایشان را خدمت حضار محترم اعلام نمایم.
حجت الاسلام شیدایی، عضو هیأت علمی رشته کلام اسلامی مدرسه علمی و تخصصی حضرت امیرالمؤمنین(ع) و نماینده حوزه علمیه در این مراسم، به مطالبی از علم دینی و فرمایشی از حضرت امیرالؤمنین(ع) که بزرگمرد نماد وحدت تجربه و وحی و عقل است اشاره کرد و گفت: حضرت امیر(ع) در نهج البلاغه می‌فرمایند: لاَ تَرَى الْجَاهِلَ إِلاَّ مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً؛ جاهل را نمی‌بینید که یا دچار زیاده روی می‌شود و یا دچار کوتاهی و نقصان می‌شود. اگر نگاه راهبردی به روایت داشته باشیم همان‌گونه که فرد می‌تواند دچار افراط و تفریط شود یک جامعه و یک تمدن نیز می‌تواند دچار این نقص شود. لذا افراط و تفریط در ساحت معرفت است. 
وی به کتاب "خداوند علم و شمشیر" که درباره حضرت علی بن ابیطالب(ع) توسط ناشر خارجی منتشر شده است اشاره کرد و گفت: حضرت امیر(ع) را باید نمادی از بسیاری مطالب تجربی و  کشاورزی بدانیم، ایشان اولین فردی که اصلاح بذر کشاورزی در منطقه حجاز را رواج داد و برای طراحی آسیاب‌های بادی و آبی و حمام‌های منطقه از مهندسین ایرانی استفاده کرد و نقشه شهر مدینه را نیز در زمان خلیفه سوم تهیه کردند.
در این مراسم، نماینده دانشگاه بیرجند، دکتر حسین فرزانه‌پور، عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی و معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه بود. ایشان وحدت را یکی از اهداف و آرمان‌ها و استراتژی‌های مهم در فرهنگ و معارف اسلامی دانست و گفت: قرآن کریم نیز مؤمنان را به اتحاد و همبسستگی فرا می‌خواند که در آیه‌ای از این کتاب الهی آمده است؛ وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا، گویا رمز پیروزی در وحدت و اتحاد است، همانگونه که امام علی(ع) نیز به این موضوع تأکید می‌فرمایند. عضو هیأت علمی دانشگاه بیان کرد: یکی از محورهای اساسی در اندیشه و خط مشی حضرت امام خمینی(ره) نیز تأکید بر وحدت و اتحاد بین قشرهای مختلف جامعه به ویژه وحدت حوزه و دانشگاه است. جوهره اصلی انقلاب اسلامی از دو جنبه اسلامی و مردمی شکل گرفته است و در سایه اتحاد و وحدت کلمه همه این حوزه‌ها شکل گرفته است.
دکتر فرزانه‌پور، افزود: صاحبنظران در عرصه وحدت حوزه و دانشگاه به بحث و چالش‌های فکری پرداخته‌اند که در این عرصه به سه گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه اول معتقد است این روند شکل گرفته و روند رو به رشدی را طی می‌کند اما سرعت آن به دلایلی رو به کندی است و امیدوارند این روند با سرعت بیشتری طی گردد. گروه دوم به اصل وحدت می‌اندیشند اما در چگونگی تحقق آن ملاحظات جدی دارند از جمله آنکه با گنجاندن چند درس در برنامه درسی نمی‌توان به وحدت دست یافت. گروه سوم معتقد است که وحدت حوزه و دانشگاه همچون دو خط موازی است که هیچگاه به همدیگر نمی‌رسند و آنچه مطرح می‌شود بحثی آرمان‌گرایانه است که محقق نخواهد شد. دکتر فرزانه‌پور تأکید کرد: بسیاری از اندیشمندان اسلامی معتقدند که یکی از مشکلات جامعه شکاف میان دو نهاد حوزه و دانشگاه است و اگر علم و ایمان در هم ادغام شوند در اصل وحدت تحقق پیدا کرده و بسیاری از مشکلات امروز جامعه خواهد شد زیرا علم بدون دین و معرفت ناقص و دین بدون علم نیز محل پیشرفت ندارد.
وی عنوان کرد: وحدت حوزه و دانشگاه یکی از پیچیده‌ترین مباحث در این حوزه بوده که نیازمند مطالعه و بررسی است تا مبانی و اصول وحدت، روش‌ها و نتایج آثار آن به روشنی تبیین و با شناخت آفت‌ها و آسیب‌ها زمینه و بسترهای لازم برای عینیت بخشیدن به این هدف متعالی فراهم شود.
معاون دانشگاه بیرجند، گفت: وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند مطالعه و بررسی است و در مجموع می‌توان بهترین شکل وحدت حوزه و دانشگاه را در اندیشه‌های حضرت امام خمینی(ره) جستجو کرد. در بیانات حضرت امام(ره) می‌توان به راهکارهایی دست یافت که از آن جمله؛ توجه دانشگاهیان به ریشه‌های وابستگی نهاد دانشگاه و خود باختگی تاریخی و تلاش در جهت ارتقاء و بومی‌سازی و اسلامی‌سازی است. توجه حوزویان به ریشه‌های تحجر و گسترش قلمرو فکری و معنوی با توجه به نیاز انسان معاصر و در راستای پیش فرض‌های سیاسی و دینی و ماوری طبیعی علوم دانشگاهی و وحدت آرمانی در عرصه فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی به عنوان دو قشر تعیین کننده و توجه به موانع تاریخی و سیاسی و ایجاد وحدت بین روحانیون و دانشگاهیان و عنایت به معنویت است.
وی در ادامه پیشنهاد ایجاد دبیرخانه برای وحدت این دو نهاد را ارائه داد و گفت: تشکیل دانشگاه‌هایی که علوم حوزوی و دانشگاهی در آن تلفیق شده است از جمله راهکارهای مؤثر در وحدت این دو نهاد است.
بیست و هفتم آذرماه، یادآور عروج سرخِ مجاهدی خستگی ناپذیر و عالمی ربانی، آیت اللّه شهید دکتر مفتح است که از پیشروان اندیشه وحدت حوزه و دانشگاه بود. روز ۲۷ آذر در تقویم رسمی کشور به عنوان سالروز وحدت حوزه و دانشگاه نام گذاری شده است.